Thực trạng mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam và giải pháp cho gia đình

Trong những năm gần đây, mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng gia tăng và trở thành vấn đề đáng lo ngại tại nhiều đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM. Bụi mịn, khí thải từ phương tiện giao thông và hoạt động công nghiệp đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hô hấp và chất lượng cuộc sống của người dân.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam, đồng thời gợi ý những giải pháp thiết thực giúp mỗi gia đình chủ động bảo vệ sức khỏe và không gian sống trong lành hơn.

Thực trạng mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam

Theo báo cáo cập nhật năm 2025, mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam đang ở mức cao hơn nhiều so với tiêu chuẩn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình năm 2024 đạt khoảng 28,6 µg/m³, cao gấp gần 6 lần giới hạn cho phép, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có chất lượng không khí kém trong khu vực.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, tình trạng này diễn ra quanh năm, đặc biệt trầm trọng vào mùa đông, khi không khí khô hanh và hiện tượng nghịch nhiệt khiến bụi khó khuếch tán. Nhiều thời điểm, chỉ số AQI tại Hà Nội vượt mức 200 – ngưỡng được coi là “rất không lành mạnh” cho sức khỏe.

Các chuyên gia ghi nhận, khói đốt rơm rạ, khói bụi từ phương tiện giao thông và ô nhiễm không khí do giao thông vận tải là những yếu tố làm tăng nồng độ bụi mịn trong không khí, khiến nhiều khu vực đô thị gần như không có ngày nào đạt chuẩn “không khí tốt”.

Thực tế này cho thấy, Việt Nam đang đối mặt với thách thức nghiêm trọng trong việc kiểm soát chất lượng không khí, đòi hỏi sự phối hợp giữa cơ quan quản lý và chính mỗi gia đình trong việc giảm phát thải và bảo vệ sức khỏe hô hấp hằng ngày.

Nguyên nhân của mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam

Mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng gia tăng do sự kết hợp của nhiều nguồn phát thải khác nhau, cả tự nhiên lẫn nhân tạo.

Trong đó, các hoạt động dân sinh, giao thông và công nghiệp là nguyên nhân chính khiến chỉ số bụi mịn PM2.5 thường xuyên vượt ngưỡng cho phép.

Ô nhiễm do giao thông vận tải

Các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM ghi nhận tỷ lệ bụi mịn cao đến từ khói bụi từ phương tiện giao thông. Xe máy, ô tô cũ kỹ thải ra lượng lớn khí NO₂, CO₂ và PM2.5.

Đặc biệt, vào giờ cao điểm hoặc khu vực nhà mặt đường, tình trạng ô nhiễm tăng rõ rệt, khiến người dân phải tìm cách chống bụi nhà mặt đường để bảo vệ sức khỏe.

Đốt rơm rạ và sinh khối sau mùa vụ

Tại các vùng ven đô, hiện tượng đốt rơm rạ sau thu hoạch vẫn phổ biến, gây ra những đợt ô nhiễm nặng vào thời điểm cuối năm.

Khói đốt rơm rạ tạo ra hàng loạt hạt bụi siêu mịn PM2.5, dễ bay xa hàng chục km và góp phần làm giảm tầm nhìn, tăng nồng độ bụi ở các thành phố lân cận.

Hoạt động công nghiệp và xây dựng

Các nhà máy, xưởng sản xuất, công trình xây dựng phát tán bụi, khí thải độc hại và hợp chất hữu cơ bay hơi (VOC). Khi gió yếu và trời hanh khô, đặc biệt vào mùa đông Hà Nội, các chất này tích tụ, khiến chỉ số bụi mịn tăng đột biến.

Đun nấu và sinh hoạt dân sinh

Ở nhiều khu vực, người dân vẫn sử dụng than tổ ong hoặc củi để đun nấu. Việc này phát thải trực tiếp khí CO, SO₂ và bụi mịn, góp phần không nhỏ vào ô nhiễm không khí đô thị.

Điều kiện khí tượng bất lợi

Ngoài các nguồn phát thải, yếu tố thời tiết như nghịch nhiệt, ít gió và độ ẩm thấp trong ô nhiễm mùa đông Hà Nội khiến không khí tù đọng, bụi mịn khó khuếch tán, làm chất lượng không khí giảm mạnh.

Hệ lụy của của mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam

Mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng nghiêm trọng không chỉ gây tổn hại đến môi trường mà còn để lại những hậu quả rõ rệt với sức khỏe, đời sống và nền kinh tế quốc gia.

Ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người

Không khí ô nhiễm chứa bụi mịn PM2.5, PM10, khí NO₂, SO₂, CO và các hợp chất hữu cơ bay hơi. Những hạt bụi siêu nhỏ này có thể xâm nhập sâu vào phổi, thậm chí đi vào máu, gây ra hàng loạt bệnh lý:

• Về đường hô hấp: Viêm phổi, hen suyễn, viêm phế quản mạn tính.

• Về tim mạch: Tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim, huyết áp cao.

• Về thần kinh: Giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến sự phát triển trí não ở trẻ nhỏ.

Theo thống kê của WHO, Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia có số ca tử vong sớm cao do ô nhiễm không khí. Nhiều nghiên cứu y tế công bố rằng, người dân sống tại các đô thị lớn có nguy cơ mắc bệnh hô hấp cao gấp 2-3 lần so với vùng nông thôn có chất lượng không khí tốt hơn.

Tác động tiêu cực đến môi trường sống

Không khí ô nhiễm còn làm suy giảm chất lượng đất và nguồn nước. Khi bụi mịn và khí thải độc hại lắng xuống, chúng làm axit hóa đất, giảm khả năng sinh trưởng của cây trồng.

Ngoài ra, lớp sương mù quang hóa (smog) do mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam gia tăng cũng khiến tầm nhìn giảm, ảnh hưởng đến giao thông và sinh hoạt thường ngày.

Gia tăng chi phí y tế và thiệt hại kinh tế

Ô nhiễm không khí khiến tỷ lệ nhập viện và chi phí y tế tăng cao, đồng thời làm giảm năng suất lao động. Theo các nghiên cứu gần đây, Việt Nam mất hàng tỷ USD mỗi năm do các tác động kinh tế gián tiếp từ ô nhiễm như:

• Người lao động nghỉ việc do bệnh hô hấp hoặc tim mạch.

• Giảm năng suất lao động ở khu vực đô thị có AQI cao.

• Thiệt hại trong du lịch do hình ảnh “thành phố mù sương bụi” lan rộng.

Giảm chất lượng cuộc sống và tinh thần

Ngoài những ảnh hưởng thể chất, không khí ô nhiễm còn khiến con người cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng và ít năng lượng.

Việc phải sống trong môi trường có mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam cao khiến nhiều người dân ở các đô thị lớn luôn phải đóng kín cửa, hạn chế hoạt động ngoài trời, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống.

Giải pháp hạn chế mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam cho gia đình

Trước mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng tăng, đặc biệt trong giai đoạn ô nhiễm mùa đông ở Việt Nam khi độ ẩm không khí trời hanh khô, mỗi gia đình cần chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe và duy trì môi trường sống trong lành.

Dưới đây là những giải pháp thiết thực và hiệu quả có thể áp dụng ngay tại nhà.

Tạo không gian sống xanh và thông thoáng

• Trồng cây trong nhà: Một số loại cây như lưỡi hổ, trầu bà, lan ý có khả năng hấp thụ khí độc và bụi mịn.

• Mở cửa sổ vào thời điểm thích hợp: Buổi sáng sớm hoặc sau cơn mưa là thời điểm không khí sạch hơn, giúp cân bằng oxy tự nhiên trong nhà.

• Giữ nhà sạch sẽ: Hạn chế quét khô, nên dùng máy hút bụi có màng lọc HEPA để tránh bụi mịn bay ngược vào không khí.

Hạn chế nguồn phát thải trong sinh hoạt

• Tránh đốt rác, đốt nhang, hoặc nấu bằng than tổ ong – những hoạt động này tạo ra lượng lớn bụi PM2.5 và khí độc CO₂.

• Sử dụng bếp điện hoặc bếp từ thay vì bếp gas để giảm khí thải trong không gian kín.

• Giữ xe máy, ô tô trong tình trạng tốt, bảo dưỡng định kỳ để giảm khói bụi từ phương tiện giao thông – nguồn ô nhiễm phổ biến tại đô thị.

Sử dụng máy lọc không khí – giải pháp chủ động cho gia đình

Trong điều kiện ô nhiễm không khí ở Việt Nam ngày càng phức tạp, đặc biệt tại các thành phố lớn, chọn máy lọc không khí chất lượng cao là giải pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả và lâu dài.

Để lựa chọn phù hợp, bạn nên nắm rõ kinh nghiệm mua máy lọc không khí sau:

• Xác định diện tích phòng để chọn công suất máy tương ứng.

• Ưu tiên máy có màng lọc HEPA H13 trở lên – giúp lọc bụi mịn PM2.5 hiệu quả.

• Chọn sản phẩm có chế độ tự động cảm biến để tiết kiệm điện và duy trì hiệu suất lọc ổn định.

Trong số các thương hiệu cao cấp, máy lọc không khí AirProce nổi bật nhờ thiết kế khoa học và khả năng lọc vượt trội – thích hợp cho điều kiện khí hậu trời hanh khô, nhiều bụi mịn như Việt Nam.

Dòng AirProce Series AI gồm 5 mô-đun hiện đại, mỗi phiên bản được tối ưu cho nhu cầu sử dụng khác nhau:

• AI-300: Lọc bụi mịn cơ bản, phù hợp phòng nhỏ.

• AI-600: Lọc bụi mịn + khử mùi, giúp không khí tươi mát hơn.

• AI-660: Tích hợp bù ẩm – giúp cân bằng độ ẩm không khí trời hanh khô.

• AI-700: Lọc mùi hiệu suất cao, lý tưởng cho khu vực bếp hoặc nơi có vật liệu mới.

• AI-730: Lọc bụi mịn hiệu suất cao đạt chuẩn phòng sạch, bảo vệ toàn diện cho gia đình.

Tất cả máy đều sử dụng công nghệ HEPA Stack H13 và thiết kế tháp kín tuần hoàn khí với hiệu suất lọc lên đến 99,99%, loại bỏ triệt để bụi siêu mịn, vi khuẩn, virus và các khí độc như formaldehyde, toluene.

Ngoài ra, AirProce còn có 4 chế độ thông minh:

• Chế độ tiêu chuẩn: Duy trì không khí trong lành hàng ngày.

• Chế độ loại bỏ formaldehyde: Dành cho nhà mới, cải tạo nội thất.

• Chế độ làm ẩm & lọc: Giúp cân bằng không khí khô mùa đông.

• Chế độ bệnh viện: Tiêu diệt vi khuẩn, virus, đảm bảo môi trường vô trùng.

Người dùng có thể điều khiển máy từ xa qua ứng dụng AirProce, theo dõi chất lượng không khí trong nhà theo thời gian thực – một bước tiến lớn trong việc cá nhân hóa trải nghiệm và bảo vệ sức khỏe.

FAQ

1. Ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?

Không khí ô nhiễm chứa bụi siêu mịn PM2.5 có thể xâm nhập sâu vào phổi và máu, gây:

• Bệnh viêm phổi, viêm phế quản, hen suyễn.

• Tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim.

• Ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ và khả năng tập trung.

Theo WHO, mỗi năm có hàng nghìn ca tử vong sớm tại Việt Nam do ô nhiễm không khí.

2. Mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam hiện nay có nghiêm trọng không?

Có. Theo báo cáo cập nhật năm 2025, nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình ở Việt Nam cao gấp gần 6 lần giới hạn cho phép của WHO, khiến chất lượng không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM thường xuyên ở mức “không lành mạnh”.

Kết:

Trên đây là toàn bộ thông tin hữu ích về thực trạng mức độ ô nhiễm không khí ở Việt Nam và giải pháp cho gia đình. Nếu bạn vẫn còn phân vân chưa biết có nên mua máy lọc không khí hay không, hãy liên hệ ngay đến hotline 0965.356.499 để được tư vấn hoàn toàn miễn phí.

>>>Xem thêm: 5+ cách kiểm tra máy lọc không khí hiệu quả tại nhà